Krzyżowanie krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej z buhajami skandynawskimi VR

Buhaje skandynawskie Viking Red używane są w wielu krajach na świecie, również w Ameryce, do krzyżowania z krowami rasy   hf   obu   odmian   barwnych (tj. czarno- i czerwono-białą) w celu poprawy cech funkcjonalnych związanych ze zdrowiem zwierząt. Krzyżówki takie doskonale sprawdzają się w różnych strefach klimatycznych poczynając on zimnego klimatu Skandynawii, poprzez całą Europę i obie Ameryki, aż po gorące i suche terytoria Australii i Południowej Afryki.
      U zwierząt pochodzących z krzyżowania z buhajami Viking Red, niezależnie od poprawy szeroko rozumianego zdrowia, polepszeniu ulegają również wskaźniki produkcyjne (efekt heterozji). W populacji zwierząt krzyżówkowych w Kaliforni (buhaje rasy SRB x krowy rasy hf) uzyskano zwyżkę produkcji mleka o ponad 4% i poprawę jego składu, a produkcja łączna tłuszczu i białka wzrosła o 7%. Nie bez znaczenia była też wyraźna poprawa zdrowotności wymion u zwierząt krzyżówkowych i zmniejszenie przypadków martwych urodzeń cieląt przez pierwiastki o połowę. Z tych względów przekrzyżowanie krów czarno-białych i czerwono-białych buhajami ras skandynawskich VR w wielu polskich stadach może być również bardzo dobrym rozwiązaniem i przynieść wymierne korzyści w produkcji i zdrowiu zwierząt.
      Najbardziej polecanym schematem krzyżowania krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej z innymi rasami jest pokrycie ich nasieniem buhaja VR, a urodzonych z tego kojarzenia zwierząt nasieniem buhaja rasy Montbeliarde. Krzyżowanie takie funkcjonuje w tzw. schemacie rotacyjnym 3-rasowym, gdyż powstałe w wyniku opisanych wyżej krzyżówek zwierzęta 3-rasowe (Hf x VR x Mo) kryje się powrotnie nasieniem buhajów rasy Hf, ich potomstowo nasieniem buhajów rasy VR, następne pokolenie nasieniem buhajów Montbeliarde itd. Zastosowania 3 ras pozwala na uzyskanie bardzo dobrych efektów dzięki najwyższemu we wszystkich kolejnych pokoleniach efektowi heterozji.
      Prostszym wariantem krzyżowania rotacyjnego jest schemat zakładający użycie 2 ras. Może to być naprzemienne stosowanie buhajów obu ras, tzn. krowy holsztyńsko-fryzyjskie kryje się np. nasieniem buhajów rasy VR, otrzymane z tego kojarzenia pierwsze pokolenie (F1) kryte jest powrotnie buhajami Hf, ich potomstwo (pokolenie F2) znowu buhajami VR, potem buhajami Hf i.t.d. Jest to więc schemat łatwy do opanowania i nie sprawiający kłopotów organizacyjnych. Takie krzyżowanie 2-rasowe nie stwarza jednak możliwości pełnego wykorzystania efektu heterozji, dlatego nie jest zalecane, choć w niektórych krajach jest stosowane (więcej na ten temat w tekście). Dużo lepszym rozwiązaniem z zastosowaniem 2 ras jest dwukrotne użycie buhajów VR (tj. do uzyskania dwóch kolejnych pokoleń F1 i F2), a następnie powrót do buhaja rasy wyjściowej, tj. Hf. W praktyce oznacza to lepsze utrwalenie pozytywnych cech rasy VR (w drugim pokoleniu, tj. F2, dolew krwi rasy VR wyniesie już 75 %), a użycie buhaja Hf do krycia jałówek i krów pokolenia F2 pozwala na utrzymanie pozytywnego wpływu tej ostatniej rasy (dolew krwi Hf w pokoleniu F3 wyniesie 62,5 %).
      Tematyka krzyżowania międzyrasowego bydła mlecznego została szeroko omówiona w kilku artykułach, które można znaleźć na naszej stronie internetowej w zakładce "Artykuły o hodowli". Zapraszamy do lektury !

Poniżej przedstawiamy zdjęcia krów, pochodzących z krzyżowania buhajów VR z rasą holsztyńsko-fryzyjską.

Krzyżowanie krów rasy holsztyńsko-fryzyjskiej z buhajami rasy VR stosuje się z doskonałymi wynikami m.in. we Włoszech. Zwierzęta krzyżówkowe cielą się bez problemów, ich produkcja jest wysoka, a poziom komórek somatycznych w ich mleku istotnie się obniżył. Porównano krowy czystej rasy holsztyńsko-fryzyjskiej z krowami pochodzącymi z krzyżowania z buhajami rasy VR w pierwszej i drugiej laktacji. Średnia produkcja mleka u zwierząt krzyżówkowych obniżyła się wprawdzie o 1 % (z 10.019 do 9964 kg), ale dzięki poprawie jego składu o 0,1 % (tłuszczu do 3,5 % i białka do 3,3 %) łączna przeciętna produkcja   tłuszczu i białka   od   jednej   krowy   wzrosła do 667 kg, tj. o 2 %. Bardzo korzystnym zmianom uległy również wskaźniki związane ze zdrowiem, płodnością i rozrodem krów:
» liczba komórek somatycznych w mleku krów krzyżówkowych obniżyła się o 47 %, a więc o blisko połowę (do średniego poziomu 156.000)
» okres międzyciążowy uległ skróceniu średnio o 35 dni (do 103 dni)
» zużycie nasienia na jedną stwierdzoną ciążę   obniżyło   się   średnio o 0,89 słomki (do 1,56)
» liczba przypadków trudnych wycieleń zmniejszyła się   o   połowę (do 1,5 %)
» liczba przypadków martwych urodzeń obniżyła się o   jedną trzecią (do 0,8 %)



W oborach szwedzkich hodowców można często spotkać zarówno czerwono-białe krowy rasy SRB (zdjęcie z 2006 r.), jak i krowy czarno-białe (część z nich to miszańce z krzyżowania ras SRB i holsztyńsko-fryzyjskiej).